750.080What is in a name?
Het is geen nieuws dat Zuid-Afrika maar liefst elf officiële talen kent. Behalve Engels en Afrikaans, worden er nog negen Bantoetalen gesproken. Inmiddels kan ik mij uitstekend redden in het Engels en Afrikaans. In de eerste vijf jaar heb ik erg mijn best gedaan om ook Xhosa te leren maar dit is door de drie verschillende klikklanken erg moeilijk. Verder dan “hallo”, “tot ziens”, “welkom” en “hoe gaat het” ben ik nooit gekomen. Nadeel is verder dat de meeste Xhosa-sprekers ook Engels spreken, waardoor er niet zo’n noodzaak is om de taal te leren. Als mijn buurvrouw, die opgroeide in Durban, in vloeiend Zoeloe met de tuinman praat, vind ik dat ongelofelijk stoer.
Als je iemands taal spreekt heb je daarmee ook meer begrip voor zijn cultuur. Dat is iets wat ik merkte toen mijn Afrikaans en Engels beter werden. Want maak jezelf niks wijs… dat in Engelse woordjes vertalen van het Nederlands is echt iets anders dan Engels spreken. Toegegeven, je kunt je er op vakantie prima mee redden. Maar een taal beheersen is toch iets anders.
Wanneer ben je nou echt vloeiend in een taal? Als je je goed kunt redden in jouw favoriete vakantieland of wanneer je zonder nadenken kunt deelnemen aan elk gesprek? Als je een taal vloeiend spreekt, dan kun je in die taal heel goed communiceren, ook met mensen die de taal vanaf de geboorte spreken.
De gemiddelde Zuid-Afrikaan laat er zich op voorstaan dat ze zo zuiver Engels spreken. Ja, ja!! Natuurlijk ligt hun uitspraak dichterbij het Brits dan bijvoorbeeld in Australië, Nieuw-Zeeland of Amerika. Je moet echter niet raar staan te kijken, wanneer je de weg vraagt het antwoord dat je krijgt is: “You go left where you see that bakkie at the robot.” Je weet toch niet wat je hoort! Je moet dan echt wel weten dat “bakkie” een pick-up truck is en een “robot” een verkeerslicht.
We weten dat de Afrikaanse taal beïnvloed wordt door Khoisan, Engels en Bantoetalen, maar dat dit ook de Engelse taal overkomt is minder bekend. Een woord als “eina”, het Khoisan woord voor “auw” of “pijn”, is hier algemeen ingevoerd. Zo ook de Zoeloe- en Xhosa-woorden voor beraad/overleg, “indaba”, baas, “amakhosi”, en zuid, “mzansi”, worden hier door iedereen begrepen en zijn deel van het Zuid-Afrikaanse Engels.
Natuurlijk zijn er behalve het eerdergenoemde “bakkie” en “robot” nog meer Afrikaanstalige woorden die hun weg gevonden hebben naar het Zuid-Afrikaanse Engels. Mijn absolute favoriet is “ja-nee” wat zoiets betekent als “inderdaad” of “ongetwijfeld.” Op de vraag “How are you?” kan je van een Engelstalig persoon het antwoord krijgen: “Ja well no fine”. De ondertiteling zou hier moeten zijn: “Het gaat prima”. Ga er maar aanstaan als rechtgeaarde Brit.
Vandaag zag ik in de Afrikaanstalige krant “Die Burger” dat het Afrikaanse woord “sakkie-sakkie” (volksmuziek gespeeld op accordeons of het dansen op die muziek) is opgenomen in de Oxford Dictionary. Nu zal je wellicht denken: hoe kom je van simpele hoempapa-muziek naar het woord sakkie? Dat komt omdat alles van een accordeon tot een harmonica in het Afrikaans een “treksak” heet. Vandaar het woord sakkie.
Ik vind het wel geweldig dat “sakkie-sakkie” nou een echt Engels woord is. Hoewel ik het Queen Elizabeth nog niet hoor zeggen: “Philip, darling, let’s go sakkie-sakkie tonight!”
Over Han
Han Gunst besluit in september 2006 haar lang gekoesterde droom te verwezenlijken en van haar favoriete vakantieland haar nieuwe vaderland te maken. Ze woont in Montagu, een charmant dorpje in Zuid-Afrika. Ze organiseert op maat gemaakte reizen door Zuid-Afrika om haar liefde voor dit land met anderen te delen. Ze geniet volop van de adembenemende natuur en het dagelijks leven op het Afrikaanse platteland. En ze schrijft graag over dit prachtige land dat zo verschilt van Nederland! Klik hier voor de website van Han.
